Astım tekrarlayan nefes darlıgı, hırıltı, gögüste baskı hissi ve öksürük yakınmaları ile kendini gösteren kronik bir solunum yolu hastalıgıdır. Astım belirtilerinin siddeti kisiden kisiye ve aynı kiside zamanla degisebilir. Geceleri ve sabahın erken saatlerinde genellikle artar. Astım tüm dünyada her etnik ve yas grubundan, farklı sosyoekonomik yapıda 300 milyon kadar insanı etkilemektedir. Ülkemizde ise yaklasık her 12-13 eriskinden biri ve 7-8 çocuktan biri astım hastasıdır. Görülme sıklıgı yasam ve çevre kosullarının degismesine baglı olarak artmaktadır. Tüm dünyada astımdan yıllık ölümlerin 250.000 kisi oldugu tahmin edilmektedir.
Astım tedavisinin amacı hastalıgı kontrol altına almak ve saglanan iyilik halinin devamını saglamaktır. Dünyada ve ülkemizde bu hastalıgın tedavisi ile ilgili gereken her türlü ilaç bulunmaktadır. Uygun ilaç tedavisi ve astım hastalarının egitimi ile hastalık kontrol altına alınabilir ve astımlılar yasamlarına hastalık nedeni ile kısıtlanmadan devam edebilirler.
Astımlı bir hasta için kontrol altında olmak;
a. Gündüz astım yakınması bulunmaması
b. Gece astım nedeni ile uyanmama
c. Hastalıgı tedavi eden ve kontrol altında tutan ilaçları kullanırken ayrıca hızlı etkili nefes açıcı ilaçlara gereksinimin olmaması
d. Nefes ölçümlerinin normal düzeyde olması
e. Günlük islerin engellenmeden yapılabilmesi demektir.
Çabalarla ülkemizde ve dünyada astımı tamamen kontrol altında olan hasta sayısı artmaktadır ancak halen istenen düzeyde degildir. Güncel verilere göre ülkemizde üçüncü basamak saglık kuruluslarına basvuran astımlılarda dahi tam kontrol oranı %22 bulunmustur. Halen 4 astımlıdan biri yılda bir kez astım krizi nedeniyle acil servise basvurmaktadır. Astım kontrolünü güçlestiren etkenler arasında ilaçların dogru ve düzenli kullanılmaması dısında, sigara dumanı vb tetikleyicilere maruz kalmak ve obezite sayılabilir. Ülkemizde astımlı hastaların %10′undan fazlasının halen sigara içmekte oldugu ve %30-40′nın obez oldugu bildirilmistir. Sigarayı bırakmanın ve obez hastaların kilo vermesinin astımın kontrolünü kolaylastırdıgı gösterilmistir.
Astım için Küresel Girisim (GINA-www.ginasthma.org) önderliginde sürdürülen Dünya Astım Günü aktiviteleri ve bu konudaki diger çabalarla önümüzdeki 5 yılda astıma baglı hastanede yatıslarının %50 azaltılmasına yönelik bir kampanya baslatılmıstır. Bu amaca ulasmak için astım hastalıgının önemi ve hastalıgın kontrol kavramı konusunda farkındalık olusturulmaya çalısılmaktadır. Eriskinlerde isgücü, çocuklarda okul devamlılıgında azalmaya neden olan bu hastalık için basta hastalar olmak üzere hasta yakınları, saglık personeli ve eczacıların bilgilendirmesi önem kazanmaktadır. Türk Toraks Dernegi son yıllarda bütün bu sayılan gruplar için Dünya Saglık Örgütünce kurulan GARD ve TC Saglık Bakanlıgı isbirligi ile ülkemizin bir çok ilinde bir çok toplantı düzenlemis ve her bir grup için ayrı egitim kitapları ve slayt setleri hazırlamıstır.
Bu yıl da “kolaylastırdıgı gösterilmistir” sloganıyla 7 Mayıs 2013 Dünya Astım Günü’nde tüm dünyada oldugu gibi ülkemizde de etkinlikler ve bilgi paylasımı yapılacaktır. Pek çok ilde alısveris merkezlerinde kurulacak standlarda astımla ilgili brosür ve astım kontrol testleri dagıtılacak; doktor kontrolü ve düzenli ilaç tedavisi ile astımlıların hayatlarını kısıtlanmadan yasayabilecekleri vurgulanacaktır. Bu etkinliklere hastalar, yakınları ve tüm ilgilileri davet ediyoruz.
Türk Toraks Derneği Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi
Astım ve Allerji Çalışma Grubu Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
Pediatrik Allerji ve İmmünoloji Bilim Dalı